Praca dla nieletnich – poradnik dla nastolatków, szukających pierwszej pracy

Posted on by

Jesteś nastolatkiem i marzysz o nowej konsoli, bilecie na koncert ulubionego zespołu albo wakacyjnym wyjeździe ze znajomymi? Jeśli nie chcesz prosić rodziców o pieniądze na swoje wydatki, możesz pomyśleć o znalezieniu zatrudnienia. Możliwości jest wiele! Praca dla nastolatków to doskonały sposób na zdobycie doświadczenia zawodowego i przydatnych w dalszej karierze umiejętności, a także pierwszy krok do większej samodzielności. W Polsce praca dla nieletnich jest w pełni legalna, jednak wiąże się z pewnymi obostrzeniami. Z naszego artykułu dowiesz się między innymi, od jakiego wieku można pracować, czy nastolatek potrzebuje zgody rodzica na podjęcie pracy i jakie warunki musisz spełnić, aby dostać zatrudnienie. 

Sprawdź też: szablon CV bez doświadczenia – jak napisać pierwsze CV bez doświadczenia?

Praca dla nieletnich - z tego artykułu dowiesz się:

praca dla nastolatków kreator CV

Praca dla młodzieży - co musisz wiedzieć, aby podjąć pracę przed ukończeniem 18 lat?

Nastolatek, który planuje rozpocząć poszukiwania pierwszej pracy, powinien przede wszystkim poznać podstawowe przepisy prawne, dotyczące zatrudnienia osób nieletnich. Każdy pracownik musi znać zarówno wymogi, jakie musi spełnić, aby podjąć pracę, jak i własne prawa. Znajomość zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, warunków, jakie musi zapewnić Ci pracodawca i obowiązujących Cię godzin pracy to podstawa! Jak więc w świetle prawa wygląda w naszym kraju praca dla nieletnich?

Od ilu lat można pracować?

Minimalny wiek, wymagany do rozpoczęcia pracy zarobkowej to 15 lat. Aby pracodawca mógł legalnie zatrudnić osobę nieletnią, musi ona także ukończyć ośmioletnią szkołę podstawową. Przed podjęciem pracy nastolatek musi przedstawić także zaświadczenie lekarskie, które potwierdzi, że dana praca nie będzie zagrażać jego zdrowiu. Czy to znaczy, że osoba poniżej 15-tego roku życia nie może pracować? Niekoniecznie – istnieją przepisy, które umożliwiają podjęcie pracy pod pewnymi warunkami:

  • Nieletnich, którzy nie ukończyli szkoły podstawowej i nie mają jeszcze 15 lat można natomiast zatrudnić wyłącznie w celu przygotowania do zawodu, czyli przyuczenia do wykonywania konkretnej pracy.
  • Osoby, które ukończyły szkołę podstawową, ale nie mają 15 lat, także można zatrudnić w roku kalendarzowym, w którym kończą 15 lat, na podstawie umowy o naukę zawodu. Wymaga to jednak zgody opiekuna prawnego, a także pozytywnej opinii poradni psychologiczno pedagogicznej. 
  • Dzieci poniżej 15 roku życia mogą za zgodą opiekuna prawnego wykonywać pracę kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową. A więc na przykład praca dla 12-latka i młodszych dzieci może polegać na udziale w wydarzeniach kulturalnych, spotach reklamowych, filmach lub serialach, występach artystycznych czy zawodach sportowych. 

Chcesz CV, które pomoże znaleźć Ci prace?

Stwórz CV

Praca dla 15-latka - na czym polega przygotowanie zawodowe i przyuczenie do wykonywania pracy?

Najprościej mówiąc przygotowanie zawodowe to praktyczna nauka zawodu, która odbywa się zgodnie z podstawą programową kształcenia w danym zawodzie. Praca dla nieletnich poniżej 15 roku życia dotyczy najczęściej uczniów szkół branżowych. Przygotowanie do zawodu trwa 36 miesięcy. Tego rodzaju praca wiąże się więc przede wszystkim z nauką specjalistycznych umiejętności. Przysługuje za nią wynagrodzenie obliczane w stosunku procentowym do średniego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.

Przyuczenie do wykonywania pracy trwa natomiast od 3 do 6 miesięcy. To praca dla niepełnoletnich, która pozwala opanować konkretną wiedzę i umiejętności, niezbędne do przystąpienia do egzaminu czeladniczego. Przyuczenie do wykonywania pracy dotyczy zawodów rzemieślniczych, oferowanych przez rzemieślnicze szkoły branżowe, takich jak cukiernik, fryzjer, kucharz, lakiernik, czy mechanik. Informację na temat wysokości wynagrodzenia dla nieletnich przygotowujących się do podjęcia pracy rzemieślniczej podaje co kwartał GUS.

Praca dla młodzieży - ile godzin dziennie może pracować nastolatek?


Nieletni mogą pracować tylko poza godzinami lekcyjnymi. Praca w czasie roku szkolnego nie może zakłócać ich obowiązków szkolnych. Ponadto czas pracy nieletnich jest ograniczony. Dla osób w wieku od 16 do 18 lat jest to maksymalnie 8 godzin na dobę, a dla osób poniżej 16 lat – 6 godzin na dobę. Bardzo ważne jest jednak, że do czasu pracy osoby nieletniej wliczają się godziny nauki, które wynikają z obowiązkowego planu zajęć szkolnych.

Co to oznacza w praktyce? Załóżmy, że w poniedziałek spędzasz w szkole 5 godzin. Jeśli nie ukończyłeś 16 lat, możesz w tym dniu pracować tylko 2 godziny, a jeśli masz więcej niż 16 lat – 3 godziny. W Polsce praca w godzinach nocnych i nadliczbowych, czyli w nadgodzinach, jest dla nieletnich zakazana. Praca dla nieletnich jest regulowana przez szereg przepisów prawnych, które mają na celu ochronę młodych ludzi przed wyzyskiem i zapewnienie, że zatrudnienie nie będzie miało negatywnego wpływu na ich rozwój oraz edukację.

praca dla 15 latka

Praca dla nieletnich - urlop i czas przerwy przysługujący nastolatkom

Praca nieletnich jest objęta przepisami, które chronią młodych ludzi na rynku pracy i zapewniają, że zatrudnienie jest bezpieczne i nie koliduje z ich edukacją. Nieletni mają prawo do dłuższego urlopu wypoczynkowego niż dorośli pracownicy. Po 6 miesiącach od podjęcia pierwszej pracy przysługuje Ci 12 dni urlopu. Jeśli pracujesz od 12 miesięcy, uzyskujesz prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych.

Trzeba jednak pamiętać, że w roku kalendarzowym, w którym skończysz 18 lat i uzyskałeś prawo do urlopu w pełnym wymiarze, przysługuje Ci jedynie 20 dni wolnego od pracy. Ponadto w okresie wakacji letnich, ferii wiosennych i zimowych, uczeń ma prawo do złożenia wniosku o urlop bezpłatny, którego pracodawca nie może odmówić.

Ile przerwy pracuje nastoletniemu pracownikowi? Na każde 4,5 godziny pracy osobie nieletniej przysługuje 30 minut przerwy, która wlicza się w czas pracy.

 

praca dla nieletnich kreator CV

Praca dla nieletnich - jaką umowę może podpisać pracodawca z niepełnoletnim pracownikiem?

Praca dla niepełnoletnich może odbywać się w ramach umowy o pracę, lub umów cywilnoprawnych, czyli umowy zlecenie i umowy o dzieło. Muszą być one zawarte na piśmie. Umowa zlecenie i o dzieło zazwyczaj zawierana jest w przypadku pracy sezonowej, którą nastolatek wykonuje na przykład w czasie wakacji letnich. Pamiętaj, że aby podpisać umowę z pracodawcą, potrzebujesz dokumentu tożsamości – jeśli nie posiadasz dowodu osobistego, wystarczy Ci paszport. Konieczne może być także założenie konta bankowego, na które przelewane będzie Twoje wynagrodzenie. Większość banków oferuje nastolatkom możliwość założenia darmowego konta młodzieżowego, jednak otwarcie rachunku bankowego wymaga w tym przypadku zgody rodziców.

Dozwolone prace dla nieletnich - gdzie może pracować nastolatek?

Wiesz już, od ilu lat można pracować, jaki wymiar urlopu i przerwy przysługuje nieletniemu pracownikowi i jaką umowę możesz podpisać z pracodawcą. Kolejną ważną kwestią jest to, jaką pracę może podjąć osoba niepełnoletnia. Według Kodeksu pracy zatrudnienie nieletnich jest dozwolone tylko przy lekkich pracach, które nie są szkodliwe dla ich zdrowia i rozwoju. To, jaki zakres pracy może obowiązywać nastoletniego pracownika, ustala lekarz medycyny pracy. Prace lekkie to na przykład obsługa monitora poniżej 3 godzin dziennie, sprzątanie powierzchni płaskich, prace fizyczne wymagające korzystania z maszyn i podnoszenia ciężaru przekraczającego 10 kg.

Nieodpowiednia praca dla nastolatka? Jakich prac nie mogą wykonywać nieletni

Praca dla nieletnich nie może zagrażać ich zdrowiu, prawidłowemu rozwojowi i moralności. Kodeks pracy określa wykaz prac zabronionych dla nieletnich. Czynności niebezpieczne i szkodliwe dla nieletnich to przede wszystkim:

  • prace związane z dużym ryzykiem wypadków lub uszkodzeń zdrowia;
  • prace odbywające się w niebezpiecznym środowisku, np. w miejscach narażonych na działanie szkodliwych substancji chemicznych, ekstremalne temperatury, hałas, drgania czy promieniowanie;
  • prace fizyczne, związane z podnoszeniem, dźwiganiem lub przesuwaniem ciężkich przedmiotów, które mogą być zbyt obciążające dla rozwijającego się ciała młodego człowieka;
  • prace o charakterze moralnie nieodpowiednim,  które mogą mieć negatywny wpływ na rozwój moralny lub psychiczny nieletnich, na przykład prace związane z branżą rozrywkową dla dorosłych;
  • prace wymagające specjalistycznych umiejętności, licencji lub kwalifikacji;
  • prace przy maszynach niebezpiecznych.

Pracodawcy zobowiązani są do przestrzegania tych przepisów, a naruszenie ich może prowadzić do konsekwencji prawnych. Przed zatrudnieniem nieletniego zawsze należy sprawdzić aktualne przepisy dotyczące pracy nieletnich.

Praca dla nieletnich - dlaczego warto szukać pierwszej pracy jako nastolatek?

Wielu młodych ludzi już w szkole podstawowej musi podjąć decyzję o przyszłej ścieżce kariery. Decydując się na naukę w szkole branżowej lub średniej technicznej, wybierasz profil kształcenia zawodowego, który wiąże się z odbyciem praktyk w konkretnym zakładzie pracy. Nawet jeśli uczysz się w liceum ogólnokształcącym, warto jak najwcześniej zacząć planować swoją przyszłość. Podjęcie pierwszej pracy, niezależnie od tego, czy jest ona związana z Twoim docelowym zawodem, niesie za sobą wiele korzyści! Dlaczego praca dla nieletnich jest tak wartościowa?

praca dla młodzieży
  1. Rozwój umiejętności zawodowych: praca pozwala młodym ludziom rozwijać praktyczne umiejętności zawodowe, które będą przydatne w przyszłej karierze. Może to obejmować kontakt z klientem, zarządzanie czasem pracy, działania zespołowe, a także specjalistyczne umiejętności związane z danym zawodem.
  2. Budowanie etyki pracy: praca dla nastolatków pomaga w zrozumieniu etyki pracy, zbudowaniu poczucia odpowiedzialności i lojalności wobec pracodawcy i współpracowników, czyli cech docenianych w każdym środowisku zawodowym.
  3. Rozwój umiejętności miękkich: praca dla młodzieży sprzyja rozwojowi umiejętności interpersonalnych, zdolności radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji.
  4. Zdobywanie doświadczenia zawodowego: doświadczenie zawodowe zdobyte w młodym wieku jest bardzo doceniane przez pracodawców, ponieważ świadczy o zaangażowaniu kandydata w rozwój własnej kariery. 
  5. Większa samodzielność: zarabianie własnych pieniędzy uczy zarządzania finansami – oszczędzania i planowania wydatków. To ważna umiejętność, niezbędna w dorosłym życiu. Praca dla nastolatka to sposób na większą niezależność. Chcąc kupić sobie nowe ubrania, kosmetyki, czy grę na konsolę, nie musisz prosić rodziców o kieszonkowe. 
  6. Budowanie pewności siebie: pierwsza praca to dla młodego człowieka spore wyzwanie, wiążące się z koniecznością rozwiązywania problemów i radzenia sobie ze stresem. Każda trudna sytuacja, którą uda Ci się pomyślnie rozwiązać, stanowi sukces zawodowy. Nabierając doświadczenia zyskujesz pewność siebie, a dzięki temu łatwiej będzie Ci zarówno wykonywać swoje codzienne obowiązki, jak i planować dalszą karierę. 
  7. Zrozumienie wartości pracy: praca dla młodzieży pozwala zrozumieć, jak funkcjonuje rynek pracy, a także uczy szacunku do pracy innych osób.

Oferty pracy dla nieletnich - jak zarobić będąc niepełnoletnim?

Gdzie szukać pracy dla nastolatków? Najprostszym sposobem jest regularne przeglądanie portali z ogłoszeniami o pracę lub dedykowanych grup na portalach społecznościowych. Znajdziesz tam wiele ciekawych ofert pracy dla młodych ludzi, które pozwolą Ci zdobyć pierwsze doświadczenia i zarobić własne pieniądze.  Oferty pracy dla nieletnich obejmują najczęściej zadania takie jak:

  • Promocje i hostessing: wiele firm poszukuje młodych ludzi, którzy będą promować ich produkty na eventach branżowych, w centrach handlowych lub sklepach stacjonarnych. Popularna praca dla nastolatków to także roznoszenie ulotek i rozdawanie materiałów promocyjnych wśród przechodniów. 
  • Praca na wakacje dla młodzieży: praca wakacyjna to doskonały sposób na zdobycie cennych doświadczeń w czasie wolnym od szkolnych obowiązków. Praca sezonowa dla młodzieży dotyczy zazwyczaj zbioru owoców lub warzyw, obsługi punktów gastronomicznych, takich jak budki z lodami czy goframi, a także organizowanie czasu wolnego dla dzieci, na przykład w parkach rozrywki, na basenach lub w ośrodkach wypoczynkowych. 
  • Praca dla nieletnich w handlu: uczniowie często zdobywają pierwsze doświadczenia zawodowe podczas pracy w sklepie. Ich zadania mogą obejmować obsługę kasy fiskalnej, pomoc w obsłudze klienta, wykładanie towaru, inwentaryzacje i proste prace porządkowe. 
  • Praca dla nastolatków w gastronomii: gastronomia to wymagająca, ale i satysfakcjonująca branża. Uczniowie często stawiają pierwsze kroki na rynku pracy w kawiarniach czy popularnych restauracjach fast food. Pracę na stanowisku kelnera czy pomocy kuchennej z łatwością połączysz z nauką. Restauracje oferują uczniom możliwość dostosowania grafiku pracy do planu szkolnych zajęć. 
  • Pomoc sąsiedzka: oferty pracy dla nieletnich często pojawiają się na lokalnych grupach sąsiedzkich w mediach społecznościowych. Dzięki temu możesz zarabiać wykonując proste prace domowe, opiekując się dziećmi lub wyprowadzając psy. 
  • Praca dla niepełnoletnich w call center: zadaniem konsultanta telefonicznego jest obsługa połączeń przychodzących lub wychodzących i udzielanie pomocy klientom. Może także obsługiwać czat internetowy lub social media. Coraz częściej firmy umożliwiają pracownikom call center wykonywanie zadań z domu, dzięki czemu jest to doskonała praca zdalna dla nieletnich. 
  • Działalność artystyczna: nieletni mogą uczestniczyć w przedstawieniach teatralnych, produkcjach filmowych czy reklamach. Jeśli Twoim marzeniem jest praca w branży filmowej, muzycznej lub reklamowej, możesz uczestniczyć w castingach i angażować się w różnorodne projekty artystyczne. 

Pierwsza praca dla nastolatka - co poza pracą zarobkową?

Czy podjęcie pracy to jedyny sposób na zdobycie doświadczenia zawodowego? Oczywiście, że nie! Nawet jeśli masz mniej niż 15 lat i chcesz znaleźć odpowiednią karierę dla siebie, możesz zaangażować się w różne aktywności – od wolontariatów, po konkursy, warsztaty i szkolne projekty. To doskonały sposób na znalezienie nowej pasji, odkrycie swoich talentów i zdobycie ważnych umiejętności. Praca dla młodzieży to przecież nie tylko zarabianie pieniędzy, ale i poznawanie swoich możliwości i ustalanie celów na przyszłość.

Praca dla 12 latka? Wolontariat, konkursy i projekty artystyczne dla najmłodszych

Jeśli lubisz pomagać innym, możesz pracować jako wolontariusz w organizacjach non profit, czy projektach społecznych. Zadania wolontariuszy obejmują uczestniczenie w charytatywnych zbiórkach pieniędzy, pomoc w organizacji eventów i działania marketingowe, takie jak rozwieszanie plakatów i roznoszenie ulotek. Dla osób kochających zwierzęta doskonałym rozwiązaniem będzie wolontariat w schroniskach i azylach dla zwierząt.

Angażowanie się w projekty szkolne, udział w konkursach naukowych, artystycznych czy technologicznych również jest formą zdobywania doświadczenia. Uczestnictwo w szkolnych kołach naukowych lub warsztatach zawodowych może pomóc w zdobywaniu wiedzy i umiejętności, a także w rozwijaniu swoich pasji i zainteresowań. Możesz także samodzielnie zdobywać wiedzę – uczyć się podstaw programowania, grafiki komputerowej, czy prowadzenia kanałów social media. Tworzenie treści video czy blogów to umiejętność poszukiwana na rynku pracy!

Pamiętaj jednak, że zanim zaangażujesz się w jakąkolwiek działalność dodatkową, musisz zapytać o zgodę rodzica lub opiekuna prawnego. Możesz także poprosić o radę nauczyciela lub szkolnego pedagoga, który pomoże Ci wybrać najlepszą ścieżkę rozwoju i podpowie, jaka praca dla młodzieży lub aktywność pozaszkolna będzie dla Ciebie odpowiednia.

praca dla 12-latka

Chcesz CV, które pomoże znaleźć Ci prace?

Stwórz CV

Zobacz też nasze pozostałe artykuły:

Martyna Konwińska

Copywriterka, pisarka i redaktorka bloga Kreator CV. Jako absolwentka filologii polskiej, wykorzystując wiedzę językową i praktyczne doświadczenie, dostarcza specjalistycznej wiedzy z zakresu rekrutacji, prawa pracy i tworzenia dokumentów aplikacyjnych. Jest autorką merytorycznych artykułów poradnikowych, które pomagają czytelnikom w skutecznym nawigowaniu po współczesnym rynku pracy.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *