Czym jest umowa o dzieło? To rodzaj umowy cywilnoprawnej, opartej o przepisy Kodeksu cywilnego. Jest to umowa, w ramach której jedna strona, nazwana zleceniobiorcą lub wykonawcą, zobowiązuje się do wykonania określonego dzieła, podczas gdy druga strona, czyli zleceniodawca lub zamawiający, zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia za wykonanie tego dzieła. Kiedy warto zawierać umowę o dzieło? O czym powinien wiedzieć zleceniodawca i zleceniobiorca? Jakie są wady i zalety takiego rozwiązania?
Przeczytaj też: Umowa o pracę – co to jest? Jakie korzyści daje? + aktualny wzór
Umowa o dzieło - to warto wiedzieć:
- Umowa o dzieło – najważniejsze informacje
- Umowa o dzieło – składki ZUS
- Podatek od umowy o dzieło – jak obliczyć? Kto płaci?
- Umowa o dzieło – pierwsza praca dla studentów?
- Kto może zostać zatrudniony na podstawie umowy o dzieło?
- Umowa o dzieło wzór – jakie informacje musi zawierać?
- Umowa o dzieło – wady i zalety
Chcesz CV, które pomoże znaleźć Ci prace?
Umowa o dzieło - najważniejsze informacje
Co to jest umowa o dzieło? Artykuł 627. Kodeksu cywilnego określa, że:
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Oznacza to, że celem zawarcia umowy o dzieło jest osiągnięcie określonego efektu. Dzieło stanowi więc przedmiot zamówienia, który może mieć charakter materialny (np. wykonanie grafik lub zdjęć, napisanie tekstu) lub niematerialny (np. przeprowadzenie szkolenia, występy artystyczne).
Wynagrodzenie za umowę o dzieło
Za wykonanie dzieła określonego w umowie odpowiedzialny jest przyjmujący zamówienie, natomiast zamawiający zobowiązuje się do zapłaty za uzyskany rezultat. Kwota wynagrodzenia uwzględnia jedynie końcowy efekt, niezależnie od ilości pracy, którą wykonawca musi włożyć w jego realizację. Pod tym względem umowa o dzieło różni się np. od umowy zlecenie, która uwzględnia godzinową stawkę, a pracownik otrzymuje wynagrodzenie za każdą godzinę pracy.
Jak określa się wynagrodzenie za przedmiot umowy o dzieło? Należy pamiętać, że w odróżnieniu od umowy o pracę i zlecenia, umowa o dzieło nie podlega ustawowej płacy minimalnej. Kwota wynagrodzenia jest ustalana indywidualnie, w zależności od rodzaju zadania, umiejętności wymaganych do jego wykonania lub standardów branżowych. Ocena wartości konkretnego dzieła jest często subiektywna i podlega negocjacjom między stronami umowy.
Sposób realizacji przedmiotu umowy o dzieło
Wykonawca sam organizuje swoją pracę i samodzielnie decyduje o sposobie wykonania dzieła. Nie jest podporządkowany zleceniodawcy w taki sposób, jak pracownik pracodawcy – może pracować w dowolnym miejscu i czasie. Musi jednak dotrzymać ustalonego w umowie terminu wykonania przedmiotu zamówienia. Po zakończeniu pracy zleceniobiorca dostarcza dzieło zleceniodawcy w formie określonej w umowie (np. elektronicznej, pisemnej). Umowa o dzieło kończy się po wykonaniu dzieła i zaakceptowaniu go przez zamawiającego
Umowa o dzieło - strony - czyli z kim można zawrzeć umowę o dzieło?
Umowę o dzieło można zawrzeć z:
- osobą fizyczną,
- osobą prawną,
- inną jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej.
Najczęściej umowa o dzieło jest zawierana bezpośrednio z indywidualną osobą fizyczną, która podejmuje się wykonania określonego zadania lub projektu. Umowę o dzieło można również zawrzeć z osobą prawną, na przykład z firmą lub inną organizacją, która posiada osobowość prawną. W takim przypadku firma jako całość zobowiązuje się do wykonania dzieła. Inne jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej to na przykład spółki jawne, partnerskie i komandytowe, stowarzyszenia czy wspólnoty mieszkaniowe.
Każdy z wymienionych podmiotów może działać jako zleceniodawca lub zleceniobiorca. Dla przykładu wspólnota mieszkaniowa może jako zleceniodawca zawrzeć umowę o dzieło z firmą wykonującą ogrodzenia, w celu renowacji terenu wokół budynku. Umowa o dzieło między osobami fizycznymi może obejmować chociażby namalowanie obrazu na zamówienie czy wykonanie indywidualnej sesji zdjęciowej przed fotografa freelancera.
Ubezpieczenie społeczne i zdrowotne a umowa o dzieło
Umowa o dzieło nie wymaga od zleceniodawcy odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne za zleceniobiorcę. Osoby pracujące na podstawie umowy o dzieło muszą samodzielnie zadbać o swoje ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, chyba że są już ubezpieczone w inny sposób (np. jako osoby prowadzące działalność gospodarczą). Jest to ważny aspekt, który należy brać pod uwagę przy decydowaniu się na tego typu formę zatrudnienia.
Umowa o dzieło - składki ZUS
Umowa o dzieło nie obejmuje podstawowego ubezpieczenia zdrowotnego i społecznego. Wykonawca dzieła, który nie jest pracownikiem zatrudnionym w oparciu o umowę o pracę ani nie prowadzi działalności gospodarczej, nie jest zobowiązany do odprowadzenia składek ZUS.
Zaletą tego rozwiązania jest wyższe wynagrodzenie netto, niż w przypadku umowy zlecenie, przy takiej samej stawce brutto. Wadę stanowi jednak brak dostępu do publicznej opieki lekarskiej, możliwości uzyskania zwolnienia lekarskiego oraz odkładania na przyszłą emeryturę.
Osoby pracujące na umowie o dzieło mogą dobrowolnie zdecydować się na opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne. Jest to szczególnie ważne dla freelancerów i samozatrudnionych, którzy nie mają innej formy zatrudnienia zapewniającej im ubezpieczenia.
Jeżeli osoba wykonująca dzieło prowadzi własną działalność gospodarczą, zazwyczaj jest już ubezpieczona w ramach tej działalności. Jeśli natomiast umowa o dzieło zawarta zostaje z własnym pracownikiem, zatrudnionym na umowę o pracę, pracodawca odprowadza składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.
Podatek od umowy o dzieło - jak obliczyć? Kto płaci?
Wynagrodzenie z umowy o dzieło podlega opodatkowaniu. Kto płaci podatek? To zależy od tego, kim są strony zamawiające i wykonujące. Oto jak według przepisów prawa wygląda sytuacja w poszczególnych przypadkach zawarcia umowy o dzieło:
Jeśli wykonawcą dzieła jest osoba fizyczna, a zleceniodawcą osoba prawna:
Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku umowy o dzieło podatek wynosi 12 proc. przy dochodzie nieprzekraczającym 120 000 zł. Jest on odprowadzany do urzędu przez zleceniodawcę. W tym wypadku nie uwzględnia się kosztów uzyskania przychodu. Po przekroczeniu kwoty 120 000 podatek dochodowy wynosi 32 proc. Wysokość należnego podatku zmniejszają koszty uzyskania przychodu.
Jeśli wykonawca dzieła przeniósł prawa autorskie na osobę zamawiającą, (np. w przypadku stworzenia tekstu, grafiki, obrazu) należy pomniejszyć kwotę brutto o koszty uzyskania przychodu 50 proc. W każdym innym przypadku przyjmuje się 20 proc. koszty uzyskania przychodu. Zleceniodawca wystawia PIT-11, który przesyła do urzędu skarbowego i wykonującego dzieło.
Jeśli umowa zawarta jest między osobami fizycznymi:
W przypadku, gdy umowa o dzieło zawierana jest między osobami fizycznymi, wykonawca odprowadza do urzędu skarbowego podatek w wysokości:
- 12 proc. przy dochodzie nieprzekraczającym 120 000 zł
- 32 proc. przy dochodzie ponad 120 000 zł
Jeśli wykonawcą dzieła jest osoba prawna, czyli przedsiębiorstwo:
Kiedy wykonawcą dzieła jest firma, wynagrodzenie za wykonanie dzieła rozliczane jest jako przychód z działalności gospodarczej. Osoby posiadające przedsiębiorstwo mogą również zawrzeć umowę o dzieło nie jako osoba prawna, ale fizyczna i dzięki temu zastosować obniżenie podatku o koszty uzyskania przychodu.
Jeśli umowa o dzieło jest zawierana pomiędzy pracodawcą a pracownikiem:
Umowa o dzieło zawarta jest między pracodawcą a pracownikiem, zatrudnionym na podstawie umowy o pracę i stanowi dodatkową umowę zarobkową, wówczas pracodawca rozlicza przychód z tej umowy łącznie z podstawowym wynagrodzeniem za pracę. Pamiętaj – umowa o dzieło zobowiązuje osoby realizujące zlecenie do rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za pomocą druku PIT-37!
Chcesz CV, które pomoże znaleźć Ci prace?
Umowa o dzieło - pierwsza praca dla studentów?
Umowa o dzieło może być atrakcyjną opcją zatrudnienia dla studentów, umożliwiającą zdobycie praktycznego doświadczenia w danej dziedzinie. Studenci do 26. roku życia są zazwyczaj objęci ubezpieczeniem zdrowotnym, do którego zostają zgłoszeni przez rodzica lub uczelnię. Dzięki temu nie muszą martwić się o dodatkowe koszty związane z ubezpieczeniem, które zazwyczaj obciążają osoby pracujące na umowie o dzieło.
Umowa o dzieło pozwala studentom zdobywanie pierwszych doświadczeń zawodowych i budowanie własnego portfolio. Zatrudnienie na podstawie umowy cywilnoprawnej oferuje dużą elastyczność, co jest szczególnie ważne dla studentów, którzy muszą pogodzić pracę z nauką i zajęciami na uczelni. Daje im możliwość dostosowania czasu pracy do własnego harmonogramu.
Kto może zostać zatrudniony na podstawie umowy o dzieło?
Umowa o dzieło jest często wykorzystywana w branżach kreatywnych, w których łatwo jest zdefiniować konkretny produkt końcowy pracy. Do grup zawodowych często korzystających z umów o dzieło należą:
- Artyści – aktorzy, plastycy, muzycy, a także osoby zajmujące się tworzeniem treści cyfrowych, jak projektanci gier czy twórcy multimediów.
- Rzemieślnicy – osoby wykonujące zazwyczaj jednorazowe zlecenia, np. stolarze, krawcy, jubilerzy.
- Specjaliści IT – programiści, analitycy systemowi, projektanci stron internetowych, którzy często pracują nad konkretnymi projektami lub aplikacjami.
- Autorzy i redaktorzy – specjaliści w dziedzinach takich jak copywriting, tłumaczenia, redakcja i korekta tekstów.
Umowa o dzieło może być odpowiednią formą rozliczenia wynagrodzenia za pracę dla grup zawodowych, dla których istotna jest elastyczność w zakresie organizacji pracy i możliwość pracy nad różnorodnymi projektami dla różnych zleceniodawców. To częste rozwiązanie w branży rozrywkowej i ślubnej. Umowa o dzieło może zostać podpisana na przykład z DJ’em, dla którego wykonanie dzieła wiąże się z zadbaniem o oprawę muzyczną imprez czy wesel, fotografem ślubnym lub makijażystką.
Umowa o dzieło wzór - jakie informacje musi zawierać?
Umowa o dzieło powinna zawierać szczegółowe informacje, które jasno określają warunki współpracy i oczekiwania obu stron. Oto kluczowe elementy, które powinna zawierać:
- Dane stron umowy – pełne nazwy przedsiębiorstw lub imiona i nazwiska oraz dane kontaktowe obu stron (zleceniodawcy i zleceniobiorcy), w tym adresy i numery identyfikacyjne (np. NIP, REGON).
- Przedmiot umowy – dokładny opis dzieła, które ma zostać wykonane.
- Terminy – data rozpoczęcia i zakończenia pracy nad dziełem.
- Wynagrodzenie – wysokość wynagrodzenia brutto oraz sposób i terminy jego wypłaty.
- Prawa autorskie i licencje – określenie, jak będą regulowane prawa autorskie do stworzonego dzieła. Czy i jakie prawa są przenoszone na zleceniodawcę.
- Warunki rozwiązania umowy – okoliczności, w których strony mogą rozwiązać umowę przed czasem, np. w przypadku niewykonania dzieła zgodnie z umową.
- Kary umowne i odpowiedzialność – postanowienia dotyczące kar umownych za nieterminowe wykonanie dzieła lub niewykonanie go zgodnie z umową, oraz ogólne zasady odpowiedzialności stron.
- Klauzule specjalne: dodatkowe klauzule dotyczące np. poufności, wyłączności, ochrony danych osobowych, warunków aneksowania umowy.
Wzór umowy o dzieło 2024:
UMOWA O DZIEŁO
Zawarta w dniu [data] pomiędzy:
[Zleceniodawca], z siedzibą w [adres zleceniodawcy], NIP: [numer NIP], reprezentowaną przez [imię i nazwisko osoby reprezentującej zleceniodawcę],
a
[Zleceniobiorca], [imię i nazwisko copywritera], zamieszkały/a w [adres zleceniobiorcy], NIP: [numer NIP],
zwanymi dalej Stronami.
§ 1
Przedmiot umowy
Zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania dzieła polegającego na stworzeniu materiałów tekstowych dla potrzeb [określić dokładnie, np. strony internetowej, kampanii reklamowej, itp.] zleceniodawcy.
Dzieło będzie obejmować [szczegółowy opis zakresu prac, np. ilość artykułów, liczba słów, tematyka, itp.].
§ 2
Termin i sposób wykonania dzieła
Dzieło zostanie wykonane i dostarczone przez Zleceniobiorcę do dnia [data zakończenia].
Dostarczenie dzieła nastąpi w formie elektronicznej na adres e-mail: [adres e-mail zleceniodawcy].
§ 3
Wynagrodzenie
Za wykonanie dzieła Zleceniodawca zapłaci Zleceniobiorcy wynagrodzenie w wysokości [kwota] złotych.
Wynagrodzenie zostanie zapłacone w terminie [określić termin, np. do 14 dni od daty dostarczenia dzieła] na rachunek bankowy Zleceniobiorcy: [numer konta].
§ 4
Prawa autorskie
Zleceniobiorca oświadcza, że dostarczone teksty będą dziełem oryginalnym i nie naruszą praw autorskich osób trzecich.
Prawa autorskie do dzieła przechodzą na Zleceniodawcę z chwilą dokonania pełnej zapłaty wynagrodzenia.
§ 5
Postanowienia końcowe
W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego.
Ewentualne zmiany umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.
Umowa zostaje zawarta na czas określony do dnia [data zakończenia].
Podpisy stron:
…………………………. ………………………….
[Zleceniodawca] [Zleceniobiorca]
Umowa o dzieło - wady i zalety
Umowa o dzieło, jak każda forma zatrudnienia, ma swoje zalety i wady zarówno dla zleceniodawcy, jak i zleceniobiorcy. Oto niektóre z nich:
Zalety umowy o dzieło
Z punktu widzenia zleceniodawcy, do największych zalet umowy o dzieło należy możliwość zatrudnienia eksperta do konkretnego zadania bez potrzeby tworzenia długoterminowego zobowiązania oraz niższe koszty związane z zatrudnieniem. Zleceniobiorcy mogą z kolei liczyć na większą niezależność w zarządzaniu własnym czasem i sposobem wykonania pracy. Dla specjalistów i doświadczonych freelancerów umowa o dzieło może niekiedy oferować wyższe wynagrodzenie niż standardowa umowa o pracę. Możliwość pracy nad różnymi projektami dla różnych zleceniodawców, pozwala budować profesjonalne portfolio i zdobywać unikalne doświadczenia.
Wady umowy o dzieło
Umowa o dzieło sprawia, że zleceniodawca ma ograniczoną kontrolę nad sposobem wykonania pracy przez zleceniobiorcę. Istnieje więc pewne ryzyko, że dzieło nie zostanie wykonane zgodnie z oczekiwaniami lub w terminie. Najistotniejszą wadą z perspektywy zleceniobiorcy jest natomiast brak ubezpieczenia zdrowotnego, emerytalnego, płatnego urlopu czy innych świadczeń pracowniczych. Zleceniobiorca jest odpowiedzialny za własne ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz rozliczanie podatków. Często zatrudnienie na umowę o dzieło powoduje poczucie braku stabilizacji zawodowej.
Chcesz CV, które pomoże znaleźć Ci prace?
Bądź na bieżąco z naszymi publikacjami:
- Emerytura – wszystko, co musisz wiedzieć o systemie emerytalnym w Polsce
- Networking – jak skutecznie budować sieć kontaktów biznesowych?
- Przykładowe CV
- Mocne i słabe strony pracownika – jak przedstawić swoje zalety i wady na rozmowie kwalifikacyjnej?
- Pokolenie X na rynku pracy
- Wzory CV
- Szablony CV
- Praca dla niepełnosprawnych – wsparcie w rozwoju kariery dla osób z niepełnosprawnością
- Jak stworzyć kreatywne CV i wyróżnić się w oczach rekrutera?
- NGO praca – na czym polega? Jak szukać ofert? + wzór CV i listu motywacyjnego
- Millenialsi na rynku pracy – jakimi pracownikami jest pokolenie Y?
