Prawo pracy daje pracodawcy możliwość zwolnienia pracownika bez okresu wypowiedzenia. To zwolnienie dyscyplinarne, które następuje natychmiast i jest stosowane wtedy, kiedy podwładny stanowi zagrożenie dla interesów firmy lub, gdy złamał zasady w czasie trwania umowy. Dowiedz się, czym jest tzw. dyscyplinarka, jakie są jej powody i konsekwencje.
Ten artykuł przedstawia:
- Co oznacza dyscyplinarne zwolnienie z pracy?
- Zwolnienie dyscyplinarne – powody: kiedy następuje dyscyplinarka?
- Zwolnienie dyscyplinarne – konsekwencje dla pracownika
- Zwolnienie dyscyplinarne bez powodu
- Jaką formę powinno mieć zwolnienie dyscyplinarne?
- Zwolnienie dyscyplinarne – kwestie nurtujące pracowników
- 1. Zwolnienie dyscyplinarne a wypłata
- 2. Dyscyplinarka a nowa praca
- 3. Zwolnienie dyscyplinarne a lata pracy
- 4. Zwolnienie dyscyplinarne a ubezpieczenie zdrowotne
- 5. Zwolnienie dyscyplinarne – świadectwo pracy
- 7. Zwolnienie dyscyplinarne a urlop
- 8. Zwolnienie dyscyplinarne a rejestracja w urzędzie pracy
- 9. Zwolnienie dyscyplinarne – umowa zlecenie
- 10. Zwolnienie dyscyplinarne a L4
- 11. Czy po zwolnieniu dyscyplinarnym można iść na L4?
- 12. Zwolnienie dyscyplinarne – przykłady przewinień pracowników
Chcesz CV, które pomoże znaleźć Ci prace?
Co oznacza dyscyplinarne zwolnienie z pracy?
Zwolnienie dyscyplinarne – powody: kiedy następuje dyscyplinarka?
Co podlega pod zwolnienie dyscyplinarne? Otóż może to nastąpić na podstawie art. 52 Kodeksu pracy, który uwzględnia 3 powody:
- ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
- utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku, gdy wynika to z winy pracownika,
- popełnienie przestępstwa w czasie trwania umowy, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie pracownika i zostało potwierdzone prawomocnym wyrokiem. Do naruszeń prawa zalicza się czyny zabronione zagrożone pozbawieniem wolności przekraczającym 3 lata oraz wykroczenia zagrożone grzywną przekraczającą 5000 złotych.
Zaniedbywanie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych może skutkować zwolnieniem dyscyplinarnym, jeśli pracownik:
- przyjdzie do pracy w stanie nietrzeźwości,
- dopuści się kradzieży,
- odmówi wykonywania obowiązków służbowych,
- nie usprawiedliwi nieobecności w pracy.
Ponadto zwolnieniem dyscyplinarnym grozi zakłócanie porządku w zakładzie pracy, wykorzystywanie sprzętu służbowego do celów prywatnych oraz niszczenie mienia firmy.
Sprawdź też: Rozmowa kwalifikacyjna przez telefon – jak dobrze wypaść na rozmowie kwalifikacyjnej przez telefon?
Zwolnienie dyscyplinarne – konsekwencje dla pracownika
Pracownik dyscyplinarnie zwolniony z pracy ponosi poważne konsekwencje. Oznacza to dla niego przede wszystkim utratę źródła dochodu oraz brak dostępu do świadczeń pracowniczych i zasiłków socjalnych. Co więcej, zwolnienie dyscyplinarne z pracy może wpłynąć na trudności w znalezieniu nowego zatrudnienia. Oddziałuje to również na przyszłe perspektywy zawodowe. Jeśli rekruter czy potencjalny pracodawca dowie się o negatywnych referencjach danej osoby, może rozważyć zatrudnienie innego pracownika.
Konsekwencje zwolnienia dyscyplinarnego to też umieszczenie informacji w świadectwie pracy o trybie wypowiedzenia umowy o pracę. Dane te nie ulegają przedawnieniu, dlatego warto dążyć do tego, aby rozwiązać umowę z pracodawcą polubownie. Taka forma zakończenia stosunku pracy nie wpłynie negatywnie na reputację pracownika.
Zwolnienie dyscyplinarne bez powodu
W przypadku dopuszczenia się bezprawnego zwolnienia dyscyplinarnego możliwe jest skierowanie sprawy do sądu pracy. W pierwszej kolejności warto jednak spróbować wyjaśnić tę sytuację z pracodawcą. Jeśli nie przyniesie to oczekiwanych rezultatów, wówczas pozostaje skierowanie sprawy na drogę sądową.
Zgodnie z art. 56 § 1 Kodeksu pracy pracownikowi, któremu wręczono rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów, przysługuje roszczenie o przywrócenie do wykonywania pracy na poprzednich warunkach lub odszkodowanie. W tym celu pracownik powinien złożyć odwołanie od zwolnienia dyscyplinarnego do sądu pracy w ciągu 21 dni od dnia doręczenia dokumentu.
Kiedy zwolnienie dyscyplinarne pracownika jest bezpodstawne?
- Pracodawca nie podaje przyczyny, przez którą doszło do natychmiastowego rozwiązania umowy o pracę.
- Pracodawca podaje przyczynę, która nie jest uwzględniona w katalogu okoliczności uzasadniających rozwiązanie umowy w trybie dyscyplinarnym.
- Upłynie co najmniej 1 miesiąc od uzyskania informacji przez pracodawcę, na podstawie których pracownik został zwolniony w trybie natychmiastowym.
Jaką formę powinno mieć zwolnienie dyscyplinarne?
Dyscyplinarka powinna być wręczona pracownikowi na piśmie. Dokument standardowo zawiera elementy, takie jak:
- dane pracodawcy i pracownika,
- datę i miejsce sporządzenia pisma,
- tytuł informujący o tym, że rozwiązanie umowy następuje bez zachowania okresu wypowiedzenia,
- podanie przyczyny zakończenia współpracy w tym trybie,
- pouczenie pracownika o możliwości odwołania się do sądu pracy w ciągu 21 dni,
- podpisy pracodawcy i pracownika.
Czy zwolnienie dyscyplinarne trzeba podpisać? Otóż zwolnienie dyscyplinarne nie musi zostać podpisane przez pracownika, jeśli pracodawca wręczył je w odpowiedniej formie w obecności świadka. W takiej sytuacji uznaje się, że dokument trafił do określonego adresata i jest ważny w świetle prawa.
Zwolnienie dyscyplinarne – kwestie nurtujące pracowników
1. Zwolnienie dyscyplinarne a wypłata
Mimo że zwolnienie dyscyplinarne jest surową formą rozwiązania umowy, pracodawca musi wypłacić należne wynagrodzenie za pracę wykonaną do dnia rozwiązania umowy. Co dokładnie obejmuje wypłata? Pracownikowi przysługuje:
- wynagrodzenie za przepracowane dni – do dnia wręczenia dyscyplinarki;
- należne dodatki – np. za nadgodziny, pracę w nocy, jeśli takie wystąpiły,
- ekwiwalent za niewykorzystany urlop – pracodawca ma obowiązek wypłacić równowartość niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego,
- inne świadczenia wynikające z umowy lub przepisów – np. premie, jeśli zostały już przyznane przed zwolnieniem.
2. Dyscyplinarka a nowa praca
Zwolnienie dyscyplinarne to poważna sprawa, ale wcale nie musi oznaczać końca Twojej kariery. Wiele osób obawia się, że „dyscyplinarka” zamknie im drogę do nowej pracy. To trudny moment w życiu zawodowym, ale nie koniec świata. Nowi pracodawcy nie zawsze zwracają uwagę na powody zakończenia poprzedniego zatrudnienia, szczególnie jeśli pokażesz, że jesteś wartościowym kandydatem.
3. Zwolnienie dyscyplinarne a lata pracy
Tzw. dyscyplinarka nie powoduje utraty lat pracy. Każdy okres zatrudnienia, niezależnie od trybu rozwiązania umowy, wlicza się do Twojego stażu pracy. A obejmuje on wszystkie przepracowane okresy, za które była odprowadzana składka na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. To oznacza, że nawet jeśli zostałeś zwolniony w trybie dyscyplinarnym, Twoje dotychczasowe lata pracy pozostają ważne.
4. Zwolnienie dyscyplinarne a ubezpieczenie zdrowotne
5. Zwolnienie dyscyplinarne – świadectwo pracy
Zwolnienie dyscyplinarne a świadectwo pracy – jak wygląda ta kwestia? Pracownikowi zwolnionemu dyscyplinarnie należy wydać świadectwo pracy niezależnie od trybu rozwiązania umowy. Dotyczy to każdej sytuacji – zarówno rozwiązania umowy za porozumieniem stron, za wypowiedzeniem, jak i w trybie dyscyplinarnym. Świadectwo pracy powinno być wydane w dniu rozwiązania umowy o pracę lub najpóźniej w ciągu 7 dni, jeśli nie było możliwości przekazania go bezpośrednio.
Sprawdź: Jak napisać CV funkcjonalne? Przydatne rady i przykładowy wzór
6. Dyscyplinarka w okresie wypowiedzenia
Dyscyplinarka na wypowiedzeniu jest jak najbardziej realna. Pracodawca ma prawo rozwiązać umowę w trybie dyscyplinarnym nawet w trakcie biegnącego okresu wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia to nadal czas trwania stosunku pracy, a więc pracownik ma obowiązek przestrzegać wszystkich swoich obowiązków. Jeśli w tym czasie dopuści się ciężkiego naruszenia przepisów lub zobowiązań, pracodawca może cofnąć zwykłe wypowiedzenie i zastosować rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika (czyli tzw. dyscyplinarkę).
7. Zwolnienie dyscyplinarne a urlop
Po otrzymaniu zwolnienia dyscyplinarnego nie możesz już skorzystać z urlopu wypoczynkowego, ponieważ stosunek pracy kończy się natychmiast. Jednak to nie oznacza, że tracisz prawo do urlopu, który Ci się należał do dnia zwolnienia. Zgodnie z Kodeksem pracy, po każdorazowym rozwiązaniu umowy o pracę – niezależnie od trybu – pracodawca ma obowiązek rozliczyć niewykorzystany urlop wypoczynkowy i wypłacić pracownikowi ekwiwalent pieniężny za wszystkie dni urlopu, które mu przysługiwały.
8. Zwolnienie dyscyplinarne a rejestracja w urzędzie pracy
Masz prawo do rejestracji jako osoba bezrobotna, nawet jeśli zostałeś zwolniony w trybie dyscyplinarnym. Urzędy pracy nie odmawiają rejestracji ze względu na sposób rozwiązania umowy. Status bezrobotnego przysługuje każdej osobie, która:
- nie ma zatrudnienia ani innego tytułu do ubezpieczenia (np. umowa zlecenie, działalność gospodarcza);
- jest zdolna i gotowa do podjęcia pracy;
- zarejestruje się w PUP właściwym dla miejsca zameldowania lub zamieszkania.
Warto dodać, że nie będziesz miał prawa do zasiłku dla bezrobotnych, jeżeli zwolnienie dyscyplinarne nastąpiło w ciągu 6 miesięcy przed rejestracją w urzędzie pracy. Po tym czasie, gdy nadal będziesz zarejestrowany w PUP, możesz go otrzymać, jeśli spełniasz kryteria do uzyskania zasiłku.
9. Zwolnienie dyscyplinarne – umowa zlecenie
Zwolnienie dyscyplinarne nie dotyczy umowy zlecenia. Dyscyplinarka to rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy. Tymczasem umowa zlecenie to umowa cywilnoprawna, regulowana przez Kodeks cywilny, a nie Kodeks pracy. Oznacza to, że przy umowie zlecenie nie obowiązują przepisy o zwolnieniu dyscyplinarnym.
10. Zwolnienie dyscyplinarne a L4
Zwolnienie dyscyplinarne na L4 jest możliwe, choć występuje rzadziej niż w normalnych warunkach. Samo przebywanie na zwolnieniu lekarskim nie chroni Cię przed rozwiązaniem umowy w trybie art. 52 Kodeksu pracy (czyli dyscyplinarnym), jeśli:
- popełnisz ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych (np. fałszowanie zwolnienia lekarskiego),
- dopuścisz się innego rażącego przewinienia (np. nieusprawiedliwiona nieobecność przed rozpoczęciem L4),
- popełnisz przestępstwo lub utracisz uprawnienia konieczne do wykonywania zawodu.
11. Czy po zwolnieniu dyscyplinarnym można iść na L4?
ZUS może uznać zwolnienie lekarskie, które zostało wystawione po ustaniu zatrudnienia, również po zwolnieniu dyscyplinarnym (czyli tzw. rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika), pod warunkiem że:
- zwolnienie lekarskie zaczyna się najpóźniej w ciągu 14 dni od dnia ustania zatrudnienia,
- pracownik był objęty ubezpieczeniem chorobowym (czyli np. pracował na umowie o pracę),
- lekarz stwierdzi rzeczywistą niezdolność do pracy z powodów zdrowotnych.
12. Zwolnienie dyscyplinarne – przykłady przewinień pracowników
Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych to najczęstsza przyczyna zwolnienia dyscyplinarnego, czyli rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. A oto najczęstsze przykłady na podstawie art. 52 § 1 Kodeksu pracy:
- nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy (np. nieprzyjście do pracy przez kilka dni bez kontaktu z pracodawcą);
- odmowa wykonania polecenia służbowego, mimo że było zgodne z umową i prawem;
- spożywanie alkoholu w pracy lub stawienie się do pracy pod wpływem alkoholu albo narkotyków;
- opuszczenie stanowiska pracy bez zgody pracodawcy;
- zniszczenie mienia pracodawcy (celowe lub rażące niedbalstwo);
- naruszenie zasad BHP, które mogło zagrażać życiu lub zdrowiu innych osób;
- kradzież w miejscu pracy (nawet drobnych przedmiotów).
Ponadto pracodawca może zwolnić pracownika dyscyplinarnie, jeśli ten popełnił przestępstwo w czasie trwania umowy o pracę, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie na danym stanowisku (np. sprzeniewierzenie pieniędzy przez kasjera) i zostało to stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu albo jest oczywiste (np. zatrzymanie na gorącym uczynku).
Kolejnym powodem do zwolnienia dyscyplinarnego jest zawiniona utrata uprawnień niezbędnych do pracy. Dotyczy sytuacji, gdy pracownik z własnej winy traci uprawnienia budowlane, medyczne czy inne licencje wymagane na danym stanowisku, np. kierowca zawodowy traci prawo jazdy za jazdę po alkoholu.
Zwolnienie dyscyplinarne jest bardzo specyficznym rodzajem zakończenia stosunku pracy. Najczęściej bywa następstwem rażącego przewinienia, jakiego dopuścił się zatrudniony. Dyscyplinarka może być wręczona tylko w określonych przypadkach. W tym artykule omówiliśmy powody i skutki otrzymania od pracodawcy zwolnienia bez okresu wypowiedzenia z winy pracownika.
