Zwolnienie lekarskie, nazywane także l4, jest jednym z najważniejszych dokumentów, mających na celu ochronę zdrowia pracowników. W sytuacji, gdy stan zdrowia uniemożliwia pracę, zwolnienie zapewnia prawo do odpoczynku i podjęcia odpowiedniego leczenia, a także gwarantuje wsparcie finansowe. W dzisiejszym artykule wyjaśniamy kwestie związane z wystawianiem zwolnień chorobowych i odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania:
- Co to jest e-zwolnienie lekarskie?
- Czy stomatolog może wystawić l4?
- Jak sprawdzić do kiedy mam zwolnienie lekarskie?
Przeczytaj i sprawdź, co musisz wiedzieć o zwolnieniach lekarskich! Może zainteresuje Cię również: Chorobowe 2024 – ile wynosi zasiłek chorobowy? Jak długo trwa?
W tym artykule wyjaśniamy:
- L4 co to właściwie znaczy?
- Kto wystawia zwolnienie lekarskie?
- Kto może uzyskać zwolnienie lekarskie?
- Czy zwolnienie lekarskie może być wystawione z datą wsteczną?
- Ile może trwać zwolnienie lekarskie?
- Zwolnienie lekarskie a wynagrodzenie — prawa pracownika według Kodeksu pracy
- E-zwolnienie lekarskie — co oznaczają kody na zwolnieniu od lekarza?
- Gdzie sprawdzić l4? E-zwolnienia na IKP
- Zwolnienie lekarskie — w jaki sposób poinformować o nim pracodawcę?
Chcesz CV, które pomoże znaleźć Ci prace?
L4 co to właściwie znaczy?
L4 to potoczne określenie na zwolnienie lekarskie, czyli dokument potwierdzający czasową niezdolność do pracy z powodów zdrowotnych. Oficjalna nazwa formularza zaświadczenia lekarskiego, potwierdzającego chorobę pracownika to ZUS ZLA. Dawniej był on jednak oznaczony właśnie jako l4 – stąd popularne i powszechnie używane sformułowanie. Co jako pracownik powinieneś wiedzieć o zwolnieniu l4?
Kto wystawia zwolnienie lekarskie?
Zwolnienie chorobowe to dokument, który może zostać wystawiany wyłącznie przez lekarza. Uprawnienia do orzeczenia niezdolności do pracy posiadają:
- lekarze podstawowej opieki zdrowotnej (lekarze rodzinni, interniści),
- lekarze specjaliści (ortopedzi, kardiolodzy, laryngolodzy itd.)
- lekarze medycyny pracy (w przypadkach chorób zawodowych lub wypadków przy pracy);
- lekarze dentyści.
Zwolnienie lekarskie może zostać wystawiane zarówno przez lekarzy współpracujących z Narodowym Funduszem Zdrowia, jak i przez specjalistów z prywatnych gabinetów lekarskich. Aby e-zwolnienie lekarskie było akceptowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, lekarz musi posiadać uprawniania do wystawiania elektronicznych zwolnień lekarskich poprzez system e-ZLA.
Kto może uzyskać zwolnienie lekarskie?
Aby uzyskać zwolnienie lekarskie, należy spełnić określone wymagania. Do skorzystania ze zwolnienia l4 i związanego z nim zasiłku chorobowego uprawnione są osoby ubezpieczone w ZUS i zatrudnione na podstawie umowy o pracę lub prywatni przedsiębiorcy, opłacający składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zwolnienie przysługuje także rolnikom ubezpieczonym w KRUS i duchownym. W przypadku zleceniobiorców, czyli pracowników zatrudnionych w oparciu o umowę zlecenie, otrzymanie zwolnienia chorobowego jest możliwe wyłącznie po złożeniu odpowiedniej deklaracji i dobrowolnym opłaceniu składek zdrowotnych. Nie dotyczy to natomiast osób zatrudnionych na umowę o dzieło.
Czy zwolnienie lekarskie może być wystawione z datą wsteczną?
Zwolnienie lekarskie może być wystawione z datą wsteczną, czyli wcześniejszą, niż rzeczywista data konsultacji lekarskiej. Wsteczne zwolnienie obejmuje okres do 3 dni przed wykonaniem badania lekarskiego, jednak tylko w przypadku udowodnienia, że pracownik był przez ten czas niezdolny do pracy z powodu choroby. Wsteczne zwolnienie od lekarza jest odpowiedzią na trudności związane z czasem oczekiwania na wizytę u lekarza, który często przedłuża się do kilku dni.
Zwolnienie lekarskie 3 dni wstecz przykład:
Pani Anna w poniedziałek rano zaczyna czuć nasilający się ból głowy. Ponieważ nie jest w stanie iść do pracy, decyduje się umówić na wizytę u lekarza. Najbliższy wolny termin dostępny jest we środę. Pani Anna informuje pracodawcę o chorobie i nieobecności w pracy, a także o terminie wizyty lekarskiej. W środę udaje się na badania, podczas których internista stwierdza silne zapalenie zatok. Decyduje się wystawić zwolnienie z datą wsteczną — od poniedziałku — ponieważ uznaje, że nie była ona wówczas zdolna do pracy. E-zwolnienie na okres 5 dni, od poniedziałku do piątku, zostaje przesłane do systemu ZUS oraz do pracodawcy Anny przez system elektroniczny. Pani Anna ponownie informuje pracodawcę, że jej nieobecność w pracy będzie trwać do piątku.
Ile może trwać zwolnienie lekarskie?
Długość zwolnienia lekarskiego zależy od wielu czynników — diagnozy, stanu zdrowia pacjenta, czy też przewidywanego czasu potrzebnego na jego rekonwalescencję. Istnieją jednak określone prawnie zasady dotyczące maksymalnego czasu trwania l4. Lekarz może wystawić zwolnienie na okres maksymalnie 182 dni dla tej samej jednostki chorobowej. W przypadku gruźlicy lub ciąży lekarz może przedłużyć zwolnienie do 270 dni w ciągu jednego roku kalendarzowego.
Jeżeli po upływie maksymalnego czasu trwania zwolnienia lekarskiego pracownik wciąż nie jest zdolny do pracy, może zostać skierowany do oceny przez komisję lekarską Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. ZUS zdecyduje wówczas o ewentualnym przyznaniu renty z tytułu niezdolności do pracy.
Zwolnienie lekarskie a wynagrodzenie — prawa pracownika według Kodeksu pracy
Powiedzieliśmy już, że zwolnienie lekarskie jest dokumentem potwierdzającym niezdolność pracownika do pracy. Oznacza to, że podczas choroby, dzięki wystawionemu przez lekarza l4, zyskujesz czas na rekonwalescencje i powrót do zdrowia. Podczas nieobecności w pracy z powodu problemów zdrowotnych przysługują Ci świadczenia pieniężne. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa określa, że:
- Przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy pracownicy, zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, otrzymują zasiłek chorobowy. Jest on wypłacany przez pracodawcę. W przypadku osób powyżej 50. roku życia okres ten wynosi 14 dni. Zasiłek chorobowy jest równy 80proc. przeciętnego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy pracy. 100proc. wynagrodzenia przysługuje pracownikom w przypadku zwolnienia l4 spowodowanego chorobą zawodową, wypadkiem w pracy lub w drodze do pracy, hospitalizacją oraz ciążą.
- Jeśli po upływie 33 dni (lub 14, w przypadku osób po 50. roku życia) pracownik nie odzyska zdolności do pracy i nadal przysługuje mu zwolnienie lekarskie, może ubiegać się o wypłatę świadczenia rehabilitacyjnego. Świadczenie przyznawane jest okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, a jego wysokość jest taka sama jak wysokość zasiłku chorobowego.
E-zwolnienie lekarskie — co oznaczają kody na zwolnieniu od lekarza?
Wystawiając zwolnienie, lekarz określa jego kod. Specjalne kody chorobowe, używane są do wskazania diagnozy, będącej podstawą do orzeczenia niezdolności do pracy, a także ustalenia wysokości świadczenia chorobowego. Zwolnienia lekarskie posiadają kody określone poszczególnymi literami alfabetu.
Co oznacza kod a na zwolnieniu lekarskim? Przykładowe kody chorób
Kod A określa niezdolność do pracy po przerwie nieprzekraczającej 60 dni. Kod B wskazuje natomiast na niezdolność do pracy w czasie ciąży. Na zwolnieniu znajduje się także numer statystyczny choroby, który odpowiada dolegliwości znajdującej się na liście Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób. Dla przykładu kod M54.5 oznacza silny ból pleców, natomiast F32.9 epizod depresyjny.
Oznaczone literą kody choroby na zwolnieniu lekarskim są widoczne dla pracodawcy. Nie ma on jednak dostępu do numeru statystycznego choroby. To informacja szczególnie ważna dla osób, które obawiają się, że zwolnienia lekarskie będą zdradzać pracodawcy szczegóły dotyczące ich stanu zdrowia. Uspokajamy — dane przesyłane do pracodawców nie uwzględniają dokładnych informacji, na co choruje pracownik!
Gdzie sprawdzić l4? E-zwolnienia na IKP
E-zwolnienie to zwolnienie lekarskie w formie elektronicznej. Podobnie jak recepty, zwolnienia chorobowe przeszły proces cyfryzacji i są obecnie dostępne poprzez Internetowe Konto Pacjenta, czyli IKP. Jak sprawdzić swoje zwolnienie lekarskie na IKP? Wystarczy, że zalogujesz się na platformie pacjent.gov.pl przy pomocy profilu zaufanego, aplikacji mObywatel, bankowości elektronicznej lub e-Dowodu.
Chcesz wiedzieć, jak sprawdzić do kiedy mam zwolnienie lekarskie? To bardzo proste. E-zwolnienie jest widoczne w koncie pacjenta zazwyczaj po jednym dniu od jego wystawienia. Aby zobaczyć szczegóły swojego zwolnienia, należy wejść w zakładkę “Historia leczenia”, a następnie “Zwolnienia”. Dostępne są tam między innymi informacje kiedy i na jaki okres zostało wystawione e-zwolnienie lekarskie.
Warto wspomnieć, że zarówno zwolnienie, jak i recepta w tradycyjnej formie wydruku są wciąż dostępne na życzenie pacjenta. Jeśli jednak chodzi e-zwolnienie opinie pracowników są bardzo pozytywne. Proces jego wystawienia jest bardzo uproszczony, ponieważ lekarz automatycznie otrzymuje dostęp do niezbędnych danych — zarówno Twoich, jak i Twojego pracodawcy.
Zwolnienie lekarskie — w jaki sposób poinformować o nim pracodawcę?
W 2019 roku wprowadzono w Polsce elektroniczne zwolnienia lekarskie, przesyłane bezpośrednio do ZUS. System e-ZLA zastąpił tradycyjną papierową formę l4, którą pracownik musiał dostarczyć pracodawców ciągu 7 dni od daty jego wystawienia. Tzw. e-zwolnienie dostępne jest na profilu PUE pracodawcy w chwili jego wystawienia przez lekarza. Należy jednak pamiętać, że jako pracownik masz obowiązek poinformować pracodawcę o spowodowanej chorobą nieobecności w pracy.
Większość firm przyjmuje zasadę, że pracownik może powiadomić przełożonego o nieobecności telefonicznie lub w wiadomości SMS. W przypadku nieobecności z powodu zaplanowanych operacji, pobytu w szpitalu lub sanatorium, powinieneś poinformować o niej z wyprzedzeniem! Jeśli nie powiadomisz pracodawcy o chorobie i okresie trwania zwolnienia l4, a tym samym zaburzysz ustaloną organizację pracy, możesz zostać pociągnięty do odpowiedzialności.
Czy zwolnienie chorobowe zawsze chroni przed rozwiązaniem umowy o pracę?
Pracownik przebywający na l4 nie może zostać dyscyplinarnie zwolniony z powodu nieobecności związanej z chorobą. Zwolnienie lekarskie chroni także przed rozwiązaniem umowy o pracę z przyczyn leżących po stronie pracodawcy (np. redukcja etatów) przez okres pierwszych 30 dni zwolnienia. Nie oznacza to jednak, że zwolnienie chorobowe zapewnia bezwzględną ochronę przed utratą pracy.
W sytuacji, gdy pracownik nie poinformuje pracodawcy o nieobecności z powodu choroby, lub zrobi to z dużym opóźnieniem, powinien jednak liczyć się z karą upomnienia lub nagany. Ponadto zgodnie z treścią wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2015:
Zaniechanie obowiązku terminowego zawiadomienia pracodawcy o przyczynie i planowanym okresie nieobecności pracownika w pracy jest traktowane w orzecznictwie jako okoliczność uprawniająca pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem.
Pracodawca może więc potraktować niepoinformowanie o zwolnieniu jako poważne naruszenie obowiązków pracowniczych i zdecydować o dyscyplinarnym rozwiązaniu umowy o pracę. Zwolnienie lekarskie zapewnia ochronę przed utratą pracy jedynie w konkretnych, określonych przypadkach. Ważne jest, abyś jako pracownik znał zarówno swoje prawa, jak i obowiązki, związane z l4.
Chcesz CV, które pomoże znaleźć Ci prace?
Przeczytaj też inne nasze poradniki:
- Honorowy Dawca Krwi przywileje – dni wolne od pracy + zdrowotne zalety oddawania krwi
- CV doradca klienta szablon – jak skutecznie przedstawić doświadczenie w obsłudze klienta?
- Praca dla emeryta — ile można zarobić na emeryturze? O ile wzrośnie emerytura po roku pracy na emeryturze?
- Przykładowe CV
- Profil zaufany — co to jest? Jak założyć profil zaufany? Jakie korzyści daje?
- Call center — praca na słuchawce — na czym polega? + zarobki
- Wzory CV
- Szablon CV dla prawnika
- Networking – jak skutecznie budować sieć kontaktów biznesowych?
- Pokolenie X na rynku pracy
- Jak stworzyć kreatywne CV i wyróżnić się w oczach rekrutera?
- Szablony CV
