Mimo przestrzegania wszelkich zasad bezpieczeństwa zdarza się, że wypadki przy pracy okazują się nieuniknione. Czynniki zewnętrzne, takie jak warunki atmosferyczne, awarie sprzętu czy ludzkie błędy mogą doprowadzać do niebezpiecznych sytuacji, nawet przy zachowaniu przepisów BHP. Według raportu GUS z 2022 roku w wypadkach w pracy poszkodowanych zostało 66606 osób. Wypadek przy pracy — definicja, związane z nim świadczenia i obowiązki pracodawcy — to informacje, które powinien znać każdy pracownik. Sprawdź, co musisz wiedzieć!
Przeczytaj także: Badania medycyny pracy — na czym polegają i czemu służą badania lekarskie do pracy?
Chcesz CV, które pomoże znaleźć Ci prace?
Wypadek przy pracy — definicja prawna
Zarówno pracodawcy, jak i pracownicy, są zobowiązani do przestrzegania określonych zasad bezpieczeństwa w miejscu pracy. Wypadki przy pracy zdarzają się jednak mimo zachowania wszelkich przepisów BHP. Jeśli do takiego zdarzenia doszło w określonych okolicznościach, pracownik może w ramach rekompensaty ubiegać się o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia wypadkowego. Bardzo ważne jest, aby wiedzieć, co to jest wypadek w pracy, a także jakie prawa pracownika i obowiązki pracodawcy są z nim związane. Ustalmy więc, jaka jest dokładna definicja wypadku w pracy.
Zgodnie z treścią ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, wypadek przy pracy to:
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą (…)
Aby można było mówić o wypadku przy pacy, muszą zostać spełnione wszystkie kryteria, wymienione w akcie prawnym, czyli:
- Nagłość zdarzenia – wypadek musi być zdarzeniem nagłym, następującym niespodziewanie i obejmującym krótki okres. Nie dotyczy to chorób zawodowych, czy innych problemów zdrowotnych, rozwijających się stopniowo.
- Przyczyna zewnętrzna – przyczyną wypadku musi być czynnik zewnętrzny, mogący wywołać negatywne skutki. Może to być narzędzie pracy, siła przyrody, czyn innej osoby, ale także czynność wykonana przez samego poszkodowanego, prowadząca do powstania urazu. Przyczyną zewnętrzną nie będą więc sytuacje wynikające ze stanu zdrowia pracownika — omdlenia lub spowodowane chorobą przewlekłą itd.
- Powiązanie z pracą – bardzo ważne jest, aby zdarzenie miało bezpośredni związek z wykonywanymi obowiązkami zawodowymi. Obejmuje to sytuacje, gdy wypadek nastąpił podczas wykonywania pracy na terenie zakładu pracy lub w innej lokalizacji, ale w ramach obowiązków zawodowych (np. delegacja, wyjazd służbowy).
- Uraz lub śmierć – wypadek musi spowodować uraz lub śmierć. Uraz może być fizyczny lub psychiczny, jednak musi być wynikiem wypadku, a nie naturalnej przyczyny zdrowotnej.
Jeśli jeden z wymienionych wyżej czynników nie zostanie spełniony, zdarzenia nie będzie można zakwalifikować jako wypadek przy pracy. Niebezpieczne sytuacje, które nie powodują urazu lub są wynikiem złego stanu zdrowia pracownika, nie kwalifikują się jako wypadki przy pracy. Co ważne, wypadek, do którego doszło w drodze do pracy, spełniający powyższe kryteria, w świetle prawa również uznaje się za wypadek przy pracy.
Definicja wypadku w drodze do pracy
Wypadek przy pracy to nie tylko zdarzenie, które miało miejsce bezpośrednio w miejscu pełnienia obowiązków zawodowych. Jeśli nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, nastąpiło w drodze między miejscem zamieszkania a miejscem pracy, jest ono traktowane tak samo, jak wypadek przy pracy.
Wypadek w pracy z winy pracownika
Wspomnieliśmy już, że przyczyną wypadku przy pracy może być działanie pracownika. Czy to oznacza, że wypadek przy pracy z winy pracownika wiąże się z konsekwencjami? To zależy. Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy określa, że:
Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, gdy wyłączną przyczyną wypadków, było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, lub który, będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających, lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.
Jeśli wypadek w pracy z winy pracownika jest wynikiem błędu lub niedopatrzenia, a nie świadomego lekceważenia podstawowych zasad bezpieczeństwa, zachowuje on prawo do wypłaty świadczenia z racji ubezpieczenia wypadkowego. Przykład wypadku przy pracy z winy pracownika to chociażby błędne ocenienie ryzyka, niewłaściwe użycie sprzętu, spowodowane niedostatecznym doświadczeniem. Wypadki przy pracy takie jak podcięcie się i upadek, zranienie narzędziem lub drobne pomyłki w obsłudze maszyn, skutkujące urazem, nawet jeśli wynikają z nieuwagi pracownika, uprawniają do ubiegania się o odszkodowanie.
Wypadki przy pacy — ciężkie, zbiorowe, śmiertelne
Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy dokonuje pracodawca. Prawodawstwo określa różne rodzaje wypadków, w tym zbiorowy, ciężki i śmiertelny. Od tego, jakiemu wypadkowi uległ pracownik, zależy to, jakie odszkodowanie z ZUS po wypadku w pracy otrzyma poszkodowany i jakie dodatkowe świadczenia będą przysługiwać jemu lub jego rodzinie. Według ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy:
- Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku
- Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.
- Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.
Rodzaj wypadku powinien zostać określony w protokole powypadkowym lub karcie wypadku. Ponadto, według Kodeksu pracy:
Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.
Jak napisać protokół powypadkowy w pracy wzór
Protokół powypadkowy jest dokumentem sporządzanym w celu zbadania przyczyn i okoliczności wypadku przy pracy. Za jego sporządzenie odpowiedzialny jest powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy, w którego skład wchodzi pracownik służby BHP i społeczny inspektor pracy. Ich zadaniem jest zbadanie okoliczności i przyczyny wypadku, sporządzenie dokumentacji — w tym protokołu powypadkowego — i określenie środków zaradczych, pozwalającym na uniknięcie podobnych sytuacji w przyszłości. Oto jak napisać protokół powypadkowy w pracy — wzór należy uzupełnić o odpowiednie dane oraz załączniki.
Protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy nr….
Dane pracodawcy:
(nazwa lub imię i nazwisko pracodawcy)…………………………………………………………………….
(adres siedziby firmy)……………………………………………………………………………………………….
(NIP)………………………………………………………………………………………………………………………
(PESEL)………………………………………………………………………………………………………………….
(nr dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość)…………………..
(kod PKD)………………………………………………………………………………………………………………..
Zespół powypadkowy w składzie:
(imię i nazwisko)……………………………………………………………………………………………………….
(imię i nazwisko)………………………………………………………………………………………………………..
dokonał w dniach od……… do………. ustaleń dotyczących okoliczności i przyczyn wypadku, któremu w dniu……….. o godzinie……….. uległ/uległa Pan/Pani……………………………..
zamieszkały/zamieszkała (kod pocztowy, miejscowość, ulica, numer domu, numer mieszkania)……………………………………………………………………………………………………………..
(PESEL osoby poszkodowanej)………………………………………………………………………………….
(nr dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość)…………………..
zatrudniony/zatrudniona w (nazwa firmy)…………………………. na stanowisku………………… kod zawodu……………………………………………………………………………………………
Wypadek zgłosił/zgłosiła…………………………… w dniu………………………………
Ustalono następujące okoliczności wypadku
………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..Ustalono następujące przyczyny wypadku:
………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..
- czy stwierdzono nieprzestrzeganie przez pracodawcę przepisów prawa pracy, przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy lub innych przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia;
- czy stwierdzono, że wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przez poszkodowanego pracownika przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa;
- czy stwierdzono stan nietrzeźwości albo użycie przez poszkodowanego pracownika środków odurzających;
wskazać dowodySkutki wypadku dla poszkodowanego (rodzaj i umiejscowienie urazu)
………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………..Stwierdza się, że wypadek JEST/NIE JEST:
- wypadkiem przy pracy,
- traktowany na równi z wypadkiem przy pracy
Uzasadnienie:
………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………..
Rodzaj wypadku: (indywidualny zbiorowy śmiertelny ciężki powodujący czasową niezdolność do pracy)
Wnioski i zalecane środki profilaktyczne
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Podpisy członków zespołu powypadkowego uczestniczących w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadku
………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..
Data……………………………………………
Przeszkody lub trudności, które uniemożliwiły sporządzenie protokołu w wymaganym terminie 14 dni:
………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..Poszkodowany / członek rodziny:
- zapoznany został z niniejszym protokołem oraz pouczony o prawie zgłoszenia do protokołu uwag i zastrzeżeń,
- zgłasza uwagi i zastrzeżenia do protokołu: TAK/NIE
(zgłoszone uwagi i zastrzeżenia należy dołączyć do protokołu).Data zatwierdzenia protokołu i potwierdzenie odbioru
Wykaz załączników
Chcesz CV, które pomoże znaleźć Ci prace?
Jak ubiegać się o odszkodowanie po wypadku w pracy?
Pracownik poszkodowany w wypadku przy pracy powinien ubiegać się o świadczenia pieniężne, przysługujące mu z powodu uszczerbku na zdrowiu i niezdolności do pracy. W przypadku wypadków śmiertelnych dotyczy to także rodziny zmarłego. Przepisy prawa określają, że za wypadki przy pracy przysługują pracownikowi następujące świadczenia:
1) zasiłek chorobowy – dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;
2) świadczenie rehabilitacyjne – dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy;
3) zasiłek wyrównawczy – dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
4) jednorazowe odszkodowanie – za wypadek w pracy dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
5) jednorazowe odszkodowanie – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;
6) renta z tytułu niezdolności do pracy – dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
7) renta szkoleniowa – dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;
8) renta rodzinna – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy, lub choroby zawodowej;
9) dodatek do renty rodzinnej – dla sieroty zupełnej;
10) dodatek pielęgnacyjny.
Najważniejsze z nich to oczywiście jednorazowe odszkodowanie za wypadek w pracy. Kto wypłaca odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy? Co do zasady jest ono wypłacane przez ZUS. Zarówno za wypadek z winy pracownika, jak i zdarzenie spowodowane czynnikami zewnętrznymi, takimi jak warunki atmosferyczne lub awaria sprzętu, należy Ci się jednorazowe odszkodowanie. Co powinieneś o nim wiedzieć?
Wypadek przy pracy definicja jednorazowego odszkodowania
Komu przysługuje jednorazowe odszkodowanie z ZUS z tytułu wypadku w drodze do pracy lub w miejscu wykonywania obowiązków zawodowych? Należy się ono ubezpieczonemu pracownikowi, który na skutek wypadku przy pracy doznał stałego, lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. W kontekście wypadków w pracy i związanego z nimi odszkodowania wyróżnia się:
- stały uszczerbek na zdrowiu, czyli ograniczenie sprawności, które powoduje nieodwracalne upośledzenie czynności organizmu, bez rokowań na poprawę;
- długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się natomiast naruszenie sprawności, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres powyżej 6 miesięcy, które jednak mogą ulec poprawie.
Jak określają przepisy prawa, jednorazowe odszkodowanie przysługuje pracownikowi w wysokości 20 proc. przeciętnego wynagrodzenia, za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Wysokość odszkodowania jest więc zależna od stopnia uszczerbku na zdrowiu wyrażanego w procentach.
Odszkodowanie za wypadek przy pracy ile płatne?
Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu to wskaźnik wykorzystywany w prawie ubezpieczeniowym oraz medycynie pracy do określenia stopnia trwałego obniżenia sprawności organizmu człowieka, spowodowanego wypadkiem, chorobą zawodową lub innymi okolicznościami zdrowotnymi. Odszkodowanie z ZUS za wypadek w pracy zależny jest od procentowej oceny, która wskazuje, jak bardzo stan zdrowia pracownika pogorszył się w wyniku wypadku.
Ocenę uszczerbku na zdrowiu przeprowadza lekarz orzecznik w ramach komisji, która korzysta z odpowiednich tabel i kryteriów medycznych. Oceniany jest każdy aspekt zdrowia, który mógł być naruszony, a wynik podawany jest jako procent uszczerbku. Wysokość procentowa określa zakres, w jakim osoba doznała stałego obniżenia swojej zdolności do funkcjonowania. Na tej podstawie za wypadek w pracy ZUS wypłaca odszkodowanie określonej wysokości.
Na przykład, osoba, która doznała 10 proc. stałego uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku, do którego doszło w drodze do pracy, straciła 10proc. swojej ogólnej sprawności w porównaniu do stanu przed wypadkiem. Jednorazowe odszkodowanie z ZUS z tytułu wypadku w drodze do pracy wynosi 20 proc. przeciętnego wynagrodzenia, pomnożone przez 10, ze względu na procentową wartość uszczerbku.
W styczniu 2024 przeciętne wynagrodzenie brutto wynosiło 7 800 zł.
20 proc. z tej kwoty to 1560 zł.
1560 x 10 = 15 600
15 600 zł brutto to dokładnie 10 965 zł netto.
Jednorazowe odszkodowanie z ZUS po wypadku w pracy wynosi w tym przypadku 10 965 zł na rękę.
Wniosek o wypłatę jednorazowego odszkodowania ZUS wzór
Jak złożyć wniosek o odszkodowanie do ZUS? Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie posiada wzoru o jednorazowe odszkodowanie, a więc nie można go pobrać ze strony internetowej ani w placówce. Wniosek należy napisać samodzielnie, według określonych wytycznych. Aby otrzymać od ZUS odszkodowanie po wypadku w pracy, we wniosku powinny znaleźć się elementy takie jak:
- data złożenia wniosku,
- data wypadku w pracy,
- dane ubezpieczonego poszkodowanego,
- dane płatnika składek (pracodawcy),
- wskazanie oddziału ZUS właściwego dla miejsca zamieszkania,
- wskazanie załączników,
- treść wniosku wraz z podstawą prawną,
- informację, w jaki sposób ZUS ma wypłacić odszkodowanie (w formie przelewu czy przekazu pocztowego na adres).
Do wniosku należy dołączyć następujące dokumenty:
- zaświadczenie o stanie zdrowia, zawierające informacje o procesie leczenia i rehabilitacji,
- protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku,
- prawomocny wyrok sądu pracy.
Jednorazowe odszkodowanie wniosek o odszkodowanie — wzór, który możesz wykorzystać:
Data złożenia wniosku: ………..
Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Oddział w [nazwa oddziału ZUS, właściwy dla miejsca zamieszkania]…………………..
[adres oddziału ZUS]………………………………………………………………………………………
Dane ubezpieczonego poszkodowanego:
Imię i nazwisko: ……………………………………………..
PESEL: …………………………………………………………
Adres zamieszkania: ……………………………………….
Numer telefonu: ……………………………………..Dane płatnika składek (pracodawcy):
Nazwa firmy: …………………………………………………..
Adres firmy: …………………………………………………….
NIP: …………………………………………………….
Dotyczy: Wniosek o wypłatę jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy
Szanowni Państwo,
Na podstawie § 1. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz. U. Nr 234, poz. 1974), niniejszym składam wniosek o skierowanie mnie na badania lekarskie do lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w celu ustalenia długotrwałego lub trwałego uszczerbku na zdrowiu będącego skutkiem wypadku przy pracy, który miał miejsce dnia [data wypadku] oraz o wypłatę jednorazowego odszkodowania.
Data wypadku w pracy: ……………………..
Załączniki:
zaświadczenie o stanie zdrowia, zawierające informacje o procesie leczenia rehabilitacji,
protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku,
prawomocny wyrok sądu pracy.
Proszę o wypłatę przysługującego odszkodowania w formie przelewu na poniższe konto bankowe: [numer konta bankowego] ………………………………………………………..Z poważaniem
[imię i nazwisko]……………………………
[podpis]………………………………………..
Chcesz CV, które pomoże znaleźć Ci prace?
Przeczytaj też inne nasze artykuły:
- Benefity pracownicze — jak wpływają na motywację do pracy? + najciekawsze benefity
- Mowa ciała w biznesie, czyli psychologia gestów i spojrzeń w życiu zawodowym
- Wyznacz SMART cele — jak technika SMART pozwala osiągać cele zawodowe?
- Przykładowe CV
- Emerytura – wszystko, co musisz wiedzieć o systemie emerytalnym w Polsce
- Networking – jak skutecznie budować sieć kontaktów biznesowych?
- Szablony CV
- Dodatek nocny 2024 – ile wynosi wynagrodzenie za pracę w nocy? Co warto wiedzieć o pracy nocnej?
- Wypalenie Zawodowe – przyczyny, objawy, skutki i sposoby przeciwdziałania
- Wzory CV
