Umowa o pracę – czym jest? Jakie prawa gwarantuje pracownikowi? Ile rodzajów umów o pracę wymienia Kodeks pracy? Każdy pracownik powinien znać odpowiedź na te pytania. Dowiedz się, jak umowa o pracę na czas nieokreślony chroni cię przed bezpodstawnym zwolnieniem i jaki okres wypowiedzenia Ci przysługuje. Przedstawiamy kompleksowy poradnik i gotowy wzór umowy o pracę.
Sprawdź także: Podanie o podwyżkę – jak napisać wniosek o podwyżkę wynagrodzenia i jakie argumenty wykorzystać?
Z tego artykułu dowiesz się:
Chcesz CV, które pomoże znaleźć Ci prace?
Umowa o pracę - co to jest?
Umowa o pracę jest jednym z podstawowych instrumentów prawnych, regulujących stosunki pracownicze w Polsce. Stanowi ona pisemną umowę między pracodawcą a pracownikiem, określającą warunki zatrudnienia oraz wzajemne prawa i obowiązki obu stron. Umowa o pracę jest regulowana przez Kodeks pracy, który określa jej formę, treść oraz warunki zawarcia, zmiany i rozwiązania. Jednym z głównych celów zawarcia umowy o pracę jest zapewnienie pracownikowi ochrony prawnej.
Umowa o pracę - jakie rodzaje wyróżnia Kodeks pracy?
Polski Kodeks pracy określa kilka podstawowych rodzajów umów o pracę, które różnią się między sobą przede wszystkim czasem trwania oraz warunkami jej zakończenia.
- Umowa o pracę na czas nieokreślony – to najbardziej stabilna forma zatrudnienia. Może zostać rozwiązana za wypowiedzeniem lub za porozumieniem stron. Daje pracownikowi największe poczucie bezpieczeństwa zatrudnienia.
- Umowa o pracę na czas określony – jest zawierana na konkretny, wskazany w umowie okres. Może być trzykrotnie przedłużana. Czwartą z rzędu umową, zawartą między pracownikiem a pracodawcą musi stanowić umowa na czas nieokreślony.
- Umowa o pracę na okres próbny – umożliwia pracodawcy sprawdzenie, czy pracownik posiada kwalifikacje do wykonywania określonej pracy. Okres próbny nie może trwać dłużej niż 3 miesiące.
Umowa o pracę - korzyści dla pracownika
Umowa o pracę jest regulowana przez Kodeks pracy w Polsce i przewiduje różne korzyści dla pracownika. Przede wszystkim daje większe poczucie stabilności niż inne formy zatrudnienia, takie jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło. Umowa o pracę zapewnia tak zwaną powszechną ochronę przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Istnieją określone procedury i przesłanki, które muszą być spełnione, aby zwolnić pracownika. Ochrona dotyczy osób zatrudnionych na czas nieokreślony i określa zasady dotyczące uzasadnionego rozwiązania umowy o pracę.
Pracownik posiadający umowę o pracę na czas określony, nieokreślony lub na okres próbny jest objęty obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym, a składki są odprowadzane przez pracodawcę. Pracodawca opłaca składki na ubezpieczenie społeczne, co przekłada się na korzyści w postaci emerytury czy świadczeń z tytułu choroby. Pracownik ma także prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego, którego długość zależy od stażu pracy, w tym 4 dni urlopu na żądanie. Umowa o pracę gwarantuje rodzicom prawo do urlopu macierzyńskiego i tacierzyńskiego, a także urlopu rodzicielskiego.
Jak napisać umowę o pracę?
Według polskiego prawa umowa o pracę powinna zawierać konkretne elementy, określane przez Kodeks pracy.
- Strony umowy:
- Dane pracodawcy (nazwa, siedziba, NIP)
- Dane pracownika (imię, nazwisko, adres zamieszkania, PESEL)
2. Rodzaj umowy:
- Umowa na czas nieokreślony
- Umowa na czas określony
- Umowa na okres próbny.
3. Data zawarcia umowy.
4. Data rozpoczęcia pracy.
5. Miejsce wykonywania pracy.
6. Rodzaj pracy:
- Stanowisko, na którym pracownik ma pracować.
- Zakres obowiązków pracownika.
7. Warunki wynagrodzenia:
- Wysokość wynagrodzenia za pracę, zasady przyznawania dodatków, premii itp.
- Termin wypłaty wynagrodzenia.
8. Wymiar czasu pracy:
- Pełen etat czy np. pół etatu.
- Godziny pracy.
9. Okres wypowiedzenia.
10. Warunki korzystania z urlopu wypoczynkowego.
11. Klauzule dodatkowe (jeśli są): np. klauzula zakazu konkurencji.
12. Inne postanowienia, takie jak:
- obowiązki pracownika,
- polityka firmy w zakresie ochrony danych osobowych,
- postanowienia dotyczące szkoleń, bezpieczeństwa i higieny pracy itp.
13. Informacje o tym, że pracownik został zapoznany z regulaminem pracy oraz z innymi wewnętrznymi aktami normatywnymi obowiązującymi w miejscu pracy.
Umowa o pracę - wzór do wypełnienia
Gotowy wzór umowy o pracę, który możesz wykorzystać w swojej firmie, wygląda tak:
UMOWA O PRACĘ
zawarta dnia …………… w …………… pomiędzy:
Pracodawcą:
………………………………………………………. [nazwa firmy/imię i nazwisko jeśli to osoba fizyczna]
z siedzibą w ……………………………………………….. [adres]
NIP: ……………… REGON: ……………….
a Pracownikiem:
………………………………………………………. [imię i nazwisko]
PESEL: ……………… zamieszkałym/yą w ……………………………………………….. [adres]
- Pracownik zostaje zatrudniony na stanowisku ………………………………………………………………………………………………………………………………….
- Miejsce wykonywania pracy: ……………………………………………………………………………………………………………………………[adres miejsca pracy]
- Wynagrodzenie za pracę wynosi …………… zł brutto miesięcznie.
- Wymiar czasu pracy: pełny etat, tj. ………… godzin dziennie, ………… godzin tygodniowo.
- Umowa zostaje zawarta na okres: [nieokreślony/określony od dnia ……….. do dnia ………./na okres próbny od dnia ………. do dnia ……..].
- Okres wypowiedzenia umowy wynosi ………… [zgodnie z przepisami Kodeksu pracy lub innym ustalonym indywidualnie okresem].
- Pozostałe postanowienia: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
[można w tym miejscu wpisać dodatkowe klauzule, takie jak zakaz konkurencji, postanowienia o zachowaniu poufności itp.]
8. W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy.
Umowa o pracę wzór wypełniony - przykład
………………………………………….. …………………………………………..
[Podpis Pracodawcy] [Podpis Pracownika]
UMOWA O PRACĘ
zawarta dnia 26.10.2023 r. w Warszawie pomiędzy:
Pracodawcą:
„TechnoExpert Sp. z o.o.”
z siedzibą w Warszawie, ul. Przykładowa 5
NIP: 123-456-78-90 REGON: **********
a Pracownikiem:
Anna Kowalska
PESEL: *********** zamieszkała w Warszawie, ul. Mieszkańców 10
- Pracownik zostaje zatrudniony na stanowisku Specjalista ds. IT.
- Miejsce wykonywania pracy: Warszawa, ul. Przykładowa 5.
- Wynagrodzenie za pracę wynosi 5900 zł brutto miesięcznie.
- Wymiar czasu pracy: pełny etat, tj. 8 godzin dziennie, 40 godzin tygodniowo.
- Umowa zostaje zawarta na okres określony od dnia 01.11.2023 r. do dnia 31.10.2024 r.
- Okres wypowiedzenia umowy wynosi 2 tygodnie.
- Pozostałe postanowienia:
– Pracownik zobowiązuje się do zachowania w tajemnicy informacji poufnych firmy.
– Pracownikowi przysługuje prawo do 26 dni urlopu w skali roku.
- W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy.
………………………………………….. …………………………………………..
[Podpis Pracodawcy] [Podpis Pracownika]
Umowa o pracę na 1/2 etatu wzór
Umowa o pracę na pół etatu dotyczy pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin. Osoba zatrudniona na ½ etatu pracuje zwykle 4 godziny dziennie, lub 20 godzin tygodniowo. Posiada takie same prawa, jak pracownik posiadający umowę na pełen etat, chociaż niektóre z tych praw są dostosowane proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Na przykład połowa standardowego urlopu wypoczynkowego oraz proporcjonalnie niższe wynagrodzenie. Wzór umowy o pracę na pół etatu różni się jedynie zapisem dotyczącym wymiaru pracy. Podpunkt określający wymiar pracy w umowie na ½ etatu wygląda w następujący sposób:
Pracodawca zatrudnia Pracownika na stanowisku ……………….. w niepełnym wymiarze czasu pracy ½ etatu.
Umowa o pracę - jaki jest czas wypowiedzenia?
W Polsce okres wypowiedzenia umowy o pracę zależy od długości trwania stosunku pracy u tego samego pracodawcy. Kodeks pracy określa następujące okresy wypowiedzenia:
- Przy zatrudnieniu krótszym niż 3 miesiące: 3 dni robocze
- Przy zatrudnieniu dłuższym niż 3 miesiące, ale krótszym niż 3 lata: 2 tygodnie
- Przy zatrudnieniu dłuższym niż 3 lata: 1 miesiąc
- Przy zatrudnieniu dłuższym niż 6 lat: 3 miesiące
Kodeks pracy pozwala również na indywidualne ustalanie okresu wypowiedzenia w umowie o pracę, ale nie może on być krótszy niż te określone w kodeksie. Warto również pamiętać, że wymienione okresy wypowiedzenia dotyczą sytuacji, gdy to pracodawca wypowiada umowę pracownikowi lub gdy pracownik wypowiada umowę pracodawcy bez wskazania szczególnych przyczyn. Istnieją sytuacje, w których umowa o pracę może zostać rozwiązana bez okresu wypowiedzenia – np. za porozumieniem stron, z winy jednej ze stron czy z powodów dyscyplinarnych.
Chcesz CV, które pomoże znaleźć Ci prace?
Bądź na bieżąco z naszymi artykułami:
- Baby boomers na rynku pracy – jakim pracownikiem jest boomer?
- Jak radzić sobie ze stresem w pracy? Skuteczne sposoby na łagodzenie objawów stresu
- Praca ratownika medycznego – ile zarabia ratownik medyczny i jakie wymagania musi spełniać? + wzór CV i listu motywacyjnego
- Dodatek nocny 2024 – ile wynosi wynagrodzenie za pracę w nocy? Co warto wiedzieć o pracy nocnej?
- Wypalenie Zawodowe – przyczyny, objawy, skutki i sposoby przeciwdziałania
- Przykładowe CV
- Pokolenie X na rynku pracy
- Szablony CV
- Wzory CV
- Barista – jak zostać baristą? + wzór CV i listu motywacyjnego
- Jak stworzyć kreatywne CV i wyróżnić się w oczach rekrutera?
